Vraagt onstuimig weer wellicht om twee kapiteins op het schip?

Tijdens een zeiltocht over het IJsselmeer, bedacht Esther Stomphorst – partner bij Executive Search-bureau Whyz – zich dat het varen van een zeilboot vergelijkbaar is met het leiden van een bedrijf. Het gezegde luidt ‘geen twee kapiteins op een schip’, maar in de ogen van Stomphorst kan dat soms wél. Sterker nog: in onstuimige omstandigheden zijn twee kapiteins op het schip zelfs wenselijk. Als de randvoorwaarden maar kloppen.

Afgelopen weekend zeilde ik met stralend weer eigenhandig de boot het IJsselmeer over. Een stevige windkracht 4, maar het was prima te doen. Mijn partner zat als co-kapitein aan de lijzijde, om de naderende boten in mijn dode hoek in de gaten te houden. Ik bedacht me dat het varen van een zeilboot eigenlijk hetzelfde is als het leiden van een bedrijf. In het huidige tijdsgewricht niet eenvoudig, nu de ene na de andere storm lijkt op te steken. Is het bij zo’n eindeloos onstuimig weertype een gek idee om twee kapiteins aan het roer te hebben? Er zijn bedrijven die er wel bij varen, maar er zijn ook genoeg voorbeelden te verzinnen waarbij dit géén succes bleek.

Samen krijg je meer gedaan

Twee co-kapiteins die goed met elkaar samenwerken: dat getuigt van kracht. Ook vormt het een inspirerend voorbeeld voor andere leidinggevenden. Het is mooi om te zien wanneer twee verschillende persoonlijkheden elkaar naadloos aanvullen:

grote lijnen versus detail;

intern versus extern;

risicomijdend versus ondernemend;

optimist versus pessimist;

inhoud versus management.

En ga zo maar door. Samen heb je twee keer zoveel oren en ogen en meer handen om de steeds complexer wordende taken mee te verdelen. Kortom: samen krijg je meer gedaan. Daar komt nog bij dat je met twee kapiteins, in het kader van goed bestuur, countervailing power creëert: gezonde tegenspraak en structurele focus op reflectie. Je zorgt voor kwalitatief betere besluitvorming en houdt elkaar scherp. Bovendien beperk je het risico dat alle kennis en macht bij één persoon komen te liggen. Als een van de twee kapiteins overboord valt, kan de ander het eenvoudiger overnemen.

Randvoorwaarden voor succes

Klinkt goed tot dusver, maar zo’n constructie werkt alleen als je dezelfde waarden deelt en wederzijds respect koestert. Bij gedeeld leiderschap mogen ego’s elkaar niet in de weg zitten. Eenmaal aan het roer moeten de kapiteins het eens zijn over zaken als koers, havens die ze aandoen en zeilen die ze bijzetten. Hoe reageren ze als de wind wegvalt, of juist wanneer ze te maken krijgen met noodweer? Wie doet dan wat, wie is waar verantwoordelijk voor en wie neemt de leiding als het alle hens aan dek is?

ij mooi weer en windkracht 3 mag je het best met elkaar oneens zijn en een stevige discussie voeren in de kajuit. Maar als je vervolgens weer het dek opstapt, is het niet de bedoeling dat je elkaar overboord gooit. Dan herinner je je co-kapitein eraan diens zwemvest weer aan te trekken door het collegiaal aan te rijken. Je geeft de diepte en windsnelheid door, zodat je co-kapitein de juiste koers kan bepalen. Onderling vertrouwen, wederzijds respect en het gezamenlijke vermogen om mee te bewegen zijn daarom cruciale randvoorwaarden voor succes.

De voorbereiding

Wie wel eens heeft gezeild, weet dat het belangrijk is om de reis goed voor te bereiden. Datzelfde geldt voor het zoeken naar twee kapiteins voor een bedrijf. Je dient zo’n duo zorgvuldig samen te stellen en met heel uiteenlopende ingrediënten rekening te houden. Natuurlijk let je op de benodigde kennis en ervaring, maar minstens zo belangrijk is het om zaken als de cultuur van een bedrijf, het karakter en de persoonlijke waarden van de kandidaten en hun gedrag in verschillende situaties mee te wegen.

Enerzijds moet de persoonlijkheid aansluiten bij de bedrijfscultuur en is het van groot belang dat de gedeelde waarden overeenkomen. Anderzijds zoek je juist naar complementariteit in kennis, ervaring, karakter en deels ook gedrag. Vanzelfsprekend vraagt dit om behoorlijk veel expertise en een gedegen aanpak van een executive search-bureau. De kandidaten voorafgaand aan de aanstelling aan een assessment onderwerpen is daarbij geen overbodige luxe. Het is immers alsof je een goed huwelijk arrangeert tussen twee kapiteins die een boot in elk weerstype de oceaan over moeten kunnen navigeren en daarbij de bestemming niet uit het zicht mogen verliezen.

ls zeiler voel ik me erg verantwoordelijk voor het bijdragen aan een behouden vaart van de kapiteins en hun schip.

Gepubliceerd in Fambizz